Bijdrage Lokale Vernieuwing Programmabegroting 2025-2028

Voorzitter, Collegeleden, Gemeenteraadsleden en andere geïnteresseerden,

• 230 pagina’s gelezen, de nodige technische en politieke vragen gesteld hebbende en vergaderingen bijgewoond, staan we vanavond hier. En is de vraag aan ons, als gemeenteraad, of wij instemmen met de voorgelegde programmabegroting 2025-2028. Tot zover niets nieuws en gelijk aan de manier waarop we het al jaren doen.

• Er is 1 groot verschil met de voorgaande jaren: we krijgen de aankomende jaren zonder nadere bezuinigingsmaatregelen de begroting niet sluitend. We hebben in deze raad al vaak gesproken over de komst van het ravijnjaar en hij komt nu echt in zicht, onder meer, naar de bescheiden mening van Lokale Vernieuwing, omdat Den Haag niet doet wat het wel zou moeten doen en de kosten voor WMO en jeugdhulp al jaren erg hoog zijn. En de vraag is dan: welke maatregelen moeten er genomen worden om dat tekort weg te werken en uit de rode cijfers te komen?

• Blijkens het rvs kan voor het jaar 2025, naast het treffen van voornamelijk technische maatregelen, worden volstaan met een verhoging van de OZB, terwijl er voor de daarop volgende jaren grotere stappen moeten worden gezet. Over die grotere stappen gaan we nog met elkaar in gesprek tijdens AvdS en krijgen wij als raad ook de mogelijkheid om mee te denken. Mijn fractie hoopt echt dat deze avonden geen avonden worden waarop een ieder komt vertellen echt niet zonder de verkregen subsidie of eerder gemaakte afspraken te kunnen, maar dat er avonden komen waarop we kunnen omdenken met elkaar, avonden waarop we ons niet afvragen wat er niet kan, maar juist wat er wel kan. Hoe het anders kan of moet. Hierbij achten wij het essentieel dat er ook wat lef wordt getoond, waarbij niet alleen wordt gesproken met de usual suspects, maar er verder wordt gekeken dan ons neus lang is. Met ondernemers, groot en klein, uit onze eigen stad bijvoorbeeld. Met Hr-managers, bestuurders, financieel directeurs, kleine ondernemers met een aantal mensen in dienst, enz. Wat zijn hun ideeën? Hoe pakken zij het aan als er krappe tijden zijn? Met alleen maar vissen in de vijver waarin we al jaren vissen, gaan we er wat Lokale Vernieuwing betreft niet komen. Graag hoort Lokale Vernieuwing of het college bereid is om ‘out of the box’ te denken en welke stappen hiertoe al zijn gezet of binnenkort worden gezet.  

• Maar terug naar het jaar 2025 en de voorgestelde verhoging van de Ozb. Dat is voor ons een zeer pijnlijk en lastig voorstel. In ons verkiezingsprogramma staat namelijk dat wij tegen een verhoging van de Ozb zijn met een percentage dat hoger is dan de inflatie. Tegen stemmen zou dus, aan de ene kant, in de reden liggen, maar dan blijft wel de vraag op tafel liggen: hoe komen wij dan uit de rode cijfers? En op die vraag hebben wij geen klant en klaar ander antwoord.

• Nu zou ik, aan de andere kant, natuurlijk kunnen zeggen dat wij bij het opstellen van ons verkiezingsprogramma nog in gouden tijden leefden en wij deze bezuinigingsslag niet zagen aankomen. Dat is ook zo, maar is wel een zeer flauw antwoord. De waarheid is en blijft dat mijn fractie grote moeite heeft met dit voorstel. Echter, snappen wij ook dat het niet zo kan zijn dat je je begroting jaar op jaar sluitend moet maken door de reserves aan te spreken. En dus moet er wat gebeuren!

• Met andere woorden: wij snappen de uitdaging en de andere tijden waarin wij ons nu bevinden. Dan wordt de vraag, zo hebben wij hem in ieder geval in de fractie aangepakt, onder welke voorwaarden is of wordt een dergelijke maatregel voor ons dan acceptabel, nu wij er toch wel van overtuigd zijn dat onze gemeente alleen weer in de positieve cijfers komt door naast te bezuinigen, ook te zorgen voor meer inkomsten.

• En zo ligt dus de vraag op tafel: wanneer is een verhoging van de Ozb voor Lokale Vernieuwing bespreekbaar? Wij hebben het hier lang over gehad en komen uiteindelijk tot de volgende conclusie: als je wat vraagt van je inwoners, in dit geval door de Ozb te verhogen, dan moet daar wat tegenover staan. Het kan niet zo zijn dat je de belastingen verhoogt en zelf doorgaat op oude voet. Het argument dat wij een lage Ozb hebben in vergelijking met onze buurgemeenten vinden wij daarbij weinig overtuigend. Wat hebben onze inwoners nou aan die wetenschap? Wat ons betreft moet je als organisatie dus ook zelf ‘wat laten’ om te rechtvaardigen dat je de lokale lasten verhoogt.

• Met dat ‘wat laten’ hebben wij het niet over lonen of over andere uitgaven die in de CAO staan opgenomen of over bedragen/faciliteiten die echt nodig zijn om je personeel te behouden en te kunnen behouden. Maar, laten we even eerlijk zijn, er gaat zo’n 40% per jaar van onze totale budget naar de organisatie. Zeg maar een bedrag van, even afgerond, € 70 miljoen. Per jaar. Middels het stellen van technische vragen heeft mijn fractie geprobeerd om mee te denken: kan er worden bezuinigd op de verwarmingskosten, het bedrijfsrestaurant, enz.

• Maar al onze suggesties leverden niets op. Niets lijkt te kunnen. Mijn fractie acht het ongeloofwaardig dat je op een budget van € 70 miljoen per jaar niet iets zou kunnen doen. Dus in plaats van te zeggen wat er niet kan, nodigen wij ook het college uit om, net als wij van onze inwoners en stakeholders verwachten, mee te denken en antwoord te geven op de vraag wat er wel kan. Wat kan de organisatie wel doen of laten, efficiënter, goedkoper of anders? En omdat wij niet van de symboolpolitiek zijn, in ieder geval niet op dit punt, verwachten wij wel een behoorlijke duid in het zakje. Wij horen graag van het college wat wel kan en wat er de aankomende jaren gaat gebeuren!

• Bijna tot slot een opmerking over de ingediende amendementen en de motie. Lokale Vernieuwing is van mening dat er geen positief budget is dat vrij te besteden is, onder meer omdat het college heeft aangegeven dat de verwachting is dat het gehele positieve saldo nodig is om de te verwachte tekorten van Wmo en jeugdhulp te kunnen dekken. Wij achten deze verwachting, gezien de afgelopen jaren, zeer reëel en hechten er waarde aan wederom onze zorgen uit te spreken over deze almaar stijgende kosten. Wellicht was het duidelijker geweest om het bedoelde positieve budget dat nu zogenaamd overblijft geheel op te nemen in de begroting Wmo en jeugdhulp, zodat onder de streep € 0 overbleef, i.p.v. dat daar nu een positief saldo staat, waarbij dan weer een kanttekening moet worden gemaakt. Maar goed, daar ga ik niet over en wat ons betreft blijft de uitkomst hetzelfde: er is geen vrij te besteden geld. Wij zijn daarom tegen de ingediende amendementen.

• Anders is het bij de motie. Die kan en moet worden uitgevoerd binnen de bestaande budgetten. Wij onderschrijven het belang van voorlichting, hebben zelf ook vaker aandacht gevraagd voor excessen zoals loverboyproblematiek en sexting waarbij social media een grote rol speelt. Daarom dienen wij deze motie mede in.  

• Tot slot voorzitter, een positieve afsluiting, waarin ik kort terugblik op onze bijdrage bij de kaderraad van afgelopen juli. Wij waren en zijn blij te vernemen dat Pretty Woman haar terechte plek binnen onze gemeente heeft en ook lijkt te behouden. Ook zijn wij blij met de blijvende aandacht voor fatbikes, de loverboyproblematiek en sexting en waren wij zeer verheugd met het bericht dat cameratoezicht is ingezet in Wijkersloot. De aanleiding is natuurlijk zeer triest, maar het is goed te horen dat het geprobeerd wordt en wordt ingezet als het nodig is. Van inwoners vernemen wij eigenlijk alleen maar goede en positieve ervaringen en begrijpen wij dat de betreffende inwoners weer rustig kunnen slapen. Zeer content waren wij ook met de wijze waarop onze duidelijke signalen en uitspraken over jeugdhulp en Geynwijs door het college zijn opgepakt. Het is goed te ervaren dat er wat wordt gedaan met serieuze zorgen en goed te merken dat een fijn gesprek verschil kan maken.    

•  Tot zover de eerste termijn.